سقراط در آتن به دنیا آمد. پدرش مجسمه ساز معروفی بود و این باعث شد سقراط بهترین آموزش های آتن را دریافت کند. او از حساب و هندسه و نجوم تا شعر کلاسیک یونان را فراگیری کرد. سقراط هیچ اثر نوشتاری از خود به جا نگذاشت، اما مباحثاتی از وی با ساکنان آتن توسط شاگردانش افلاطون و گزنفون به صورت نوشتاری ثبت شده است.
سالهای آغازین و تحصیلات:
سقراط در حدود سال ۴۷۰ پیش از میلاد در آتن، پایتخت یونان باستان، متولد شد. پدرش، سوفрониاسکوس، مجسمهساز مشهوری بود و مادرش، فاینارته، قابلهای ماهر بود. سقراط در خانوادهای نسبتاً ثروتمند و بافرهنگ بزرگ شد و از همان سنین کودکی از آموزشهای مناسب بهرهمند شد. او در کودکی خواندن و نوشتن را آموخت و در زمینههای مختلفی مانند حساب، هندسه، نجوم و موسیقی آموزش دید.
سقراط در جوانی به مجسمهسازی، شغل پدرش، روی آورد. با این حال، او به زودی متوجه شد که علاقهاش به مجسمهسازی به اندازه علاقهاش به فلسفه نیست. سقراط در حدود بیستوچند سالگی به فلسفه روی آورد و شروع به پرسشگری درباره ماهیت انسان، حقیقت، عدالت و سایر مفاهیم بنیادی کرد.
تعلیمات و روش سقراطی:
سقراط به خاطر روش منحصربهفردش در آموزش فلسفه شناخته میشود. او برخلاف بسیاری از فیلسوفان دیگر که صرفاً به ارائه نظرات و ایدههای خود میپرداختند، از روش پرسش و پاسخ برای تحریک تفکر انتقادی در شاگردانش استفاده میکرد. سقراط با پرسیدن سوالات متعدد و چالشبرانگیز، شاگردانش را به تفکر عمیقتر درباره باورها و مفروضات خود تشویق میکرد.
سقراط معتقد بود که فلسفه ابزاری برای رسیدن به خودشناسی و زندگی بهتر است. او بر اهمیت تفکر عقلانی و اخلاقی تأکید میکرد و از شاگردانش میخواست که به دنبال حقیقت باشند و زندگی خود را بر اساس فضیلت بنا کنند.
مرگ و میراث:
سقراط در سال ۳۹۹ پیش از میلاد به جرم "فساد ذهنی جوانان و بیاحترامی به خدایان" به مرگ با نوشیدن جام شوکران محکوم شد. علل دقیق محکومیت سقراط هنوز به طور کامل روشن نیست، اما به نظر میرسد که پرسشگریهای او و به چالش کشیدن باورهای سنتی، خشم برخی از مقامات و رهبران مذهبی آتن را برانگیخته بود.
با وجود مرگ سقراط، تعالیم و روش او تأثیر عمیقی بر فلسفه غرب گذاشت. بسیاری از فیلسوفان بزرگ پس از سقراط، از جمله افلاطون و ارسطو، از ایدهها و روشهای او الهام گرفتند. سقراط به عنوان یکی از بنیانگذاران فلسفه غرب شناخته میشود و تعالیم او تا به امروز مورد مطالعه و بحث قرار میگیرد.