نوشآباد، که به عنوان انوشآباد نیز شناخته میشود، در شمال اصفهان واقع شده و ریشه در واژه "انوشه" به معنای جاویدان دارد. این شهر پایتخت انوشیروان ساسانی بود.
نوش آباد: شهری با نامی باستانی و جاودانه
نام و ریشه تاریخی نوشآباد
نوشآباد، که امروزه به این نام شناخته میشود، در اصل "انوشآباد" بوده است. نام این شهر ریشه در واژه "انوشه" دارد که در زبان فارسی به معنای بیزوال و جاویدان است. منابع تاریخی از قرون سوم، چهارم و ششم هجری به این شهر اشاره کرده و آن را به عنوان "انوشآباد" معرفی میکنند. در این متون، این شهر به عنوان پایتخت انوشیروان ساسانی، پادشاه بزرگ ایران باستان، ذکر شده است. انوشیروان که به عدالت و آبادانی شهره بود، انوشآباد را به عنوان مرکز حکومتی خود برگزید و از آن به عنوان "دارالملک انوشیروان" یاد شده است.
وجه تسمیه و جغرافیای نوشآباد
در شمالیترین نقطه اصفهان، شهری با نام نوشآباد قرار دارد که نام خود را از واژه "انوش" گرفته و این واژه به معنای جاویدان و بیپایان است. این شهر در گذشته به عنوان منطقهای خوش آب و هوا و دارای طبیعتی جاویدان توصیف شده است. نوشآباد همچنین با نامهایی مانند "دارالخلافه انوشیروان" و "دارالملک انوشیروان" شناخته شده که همه به ارتباط تاریخی این شهر با انوشیروان اشاره دارند.
تاریخچه شکلگیری نوشآباد
بر اساس روایات، زمانی که منطقه باستانی سیلک کاشان بر اثر حادثهای، همچون آتشسوزی، نابود شد، ساکنان آن به مناطقی مهاجرت کردند که بعدها به "چهل حصاران" معروف شدند. یکی از این چهل منطقه، همان شهری است که امروزه به نام نوشآباد شناخته میشود. این نقل قول نشاندهنده قدمت و اهمیت تاریخی این شهر است که بخشی از تاریخ کهن منطقه کاشان را تشکیل میدهد.
نوشآباد در متون تاریخی
در متون تاریخی و تذکرههایی که به زیارتگاههای نوشآباد و همچنین امامزاده محمد هلال (ع) در آران و بیدگل پرداختهاند، از نوشآباد با عنوانهای مختلفی مانند "دارالخلافه انوشیروان" و "پایتخت خاقان انوشیروان" نام برده شده است. این نشاندهنده اهمیت این شهر در دوران ساسانیان و ارتباط تنگاتنگ آن با انوشیروان، پادشاه مقتدر ساسانی است.
بنابراین، نام "نوشآباد" برگرفته از نام کهن "انوشآباد" است که با تاریخی پرفراز و نشیب و ارتباط مستقیم با دوره ساسانیان، به ویژه انوشیروان، شهرت یافته است.