شب یلدا، بلندترین شب سال، جشنی کهن ایرانی است که با دورهمی، خوردن انار و هندوانه، فال حافظ، و روشن کردن آتش، امید و روشنایی را گرامی میدارند.
شب یلدا چیست؟
شب یلدا، که بهش شب چله هم میگن، بلندترین شب ساله و یکی از قدیمیترین جشنهای ایرانیه. این شب از غروب آخرین روز پاییز (۳۰ آذر) شروع میشه و تا طلوع خورشید اولین روز زمستون (۱ دی) ادامه داره. تو این شب ایرانیها دور هم جمع میشن و بلندتر شدن روزها بعد از طولانیترین شب سال رو جشن میگیرن.
چرا بهش شب چله میگن؟
ایرانیهای قدیم دو چله داشتن: چله تابستون (اول تیر) و چله زمستون (اول دی). از اونجایی که بعد از شب یلدا، چله بزرگ زمستون شروع میشه، بهش شب چله هم میگن.
فلسفه شب یلدا
شب یلدا برای ایرانیها جنبه مقدس داشته. اونا باور داشتن که در این شب باید از خورشید و روشنایی برکت و انرژی بخوان. دور هم جمع میشدن، آتش روشن میکردن و با خوردن میوه و آجیل، زمستون سخت رو خوش میگذروندن. این آیین نمادی از شادی، امید و مبارزه با تاریکی بوده.
چرا انار و هندوانه میخوریم؟
انار نماد خورشید و شادیه و با دونههای زیادش نشونه برکت و فراوانیه. توی شب یلدا انار میخورن تا زمستون پربرکتی داشته باشن.
هندوانه هم یادآور گرمای تابستونه و مردم قدیم اعتقاد داشتن که خوردنش در شب یلدا باعث میشه تو زمستون سرما و مریضی نگیرن.
خوراکیهای شب یلدا
علاوه بر انار و هندوانه، آجیل، تخمه، پشمک و میوههای خشک هم پای ثابت سفرههای یلدا بودن. چون تو قدیم نگهداری میوهها سخت بود، اونا رو خشک میکردن تا بتونن در این شب استفاده کنن.
آیینهای شب یلدا
یکی از رسوم جالب شب یلدا، فال حافظ گرفتنه. شاهنامهخوانی، قصهگویی و گفتوگو هم از کارهایی بودن که خانوادهها دور هم انجام میدادن.
تاریخچه شب یلدا
شب یلدا یه جشن چند هزار سالهست که بعضیها قدمتش رو به ۷۰۰۰ سال پیش نسبت میدن. باستانشناسها روی ظروف قدیمی نشونههایی از این جشن پیدا کردن. حتی در دوران هخامنشیان و داریوش یکم، یلدا بهعنوان یه مناسبت رسمی جشن گرفته میشده.
چرا جشن میگیریم؟
ایرانیها باور داشتن که توی بلندترین شب سال، اهریمنهای تاریکی قویترن. به همین دلیل، شب یلدا رو با روشن کردن آتش، دورهمی و شادی جشن میگرفتن تا تاریکی و غم رو شکست بدن. این جشن نمادی از تولد دوباره نور و امید تو روزهای کوتاه زمستونه.
یلدا یعنی چی؟
واژه یلدا از زبان سریانی گرفته شده و به معنای زایش یا تولده. ایرانیها معتقد بودن که شب یلدا، خورشید دوباره متولد میشه و روزها کمکم بلندتر میشن. همین موضوع دلیل اسمگذاری یلدا بهعنوان شب تولد روشناییه.