صادق قطب‌زاده

دوران جوانی و فعالیت‌های سیاسی

صادق قطب‌زاده، متولد سال ۱۳۱۴ در تهران، از همان دوران جوانی با گرایش‌های ملی‌گرایانه، به فعالیت‌های سیاسی در جبهه ملی مشغول شد. این فعالیت‌ها بارها او را به زندان و بازداشت کشاند. در سال ۱۳۳۷، برای ادامه تحصیل به آمریکا رفت و در آنجا نیز به همراه دیگر دانشجویان ایرانی، فعالیت‌های سیاسی خود را ادامه داد.

در همین دوران بود که به همراه محمد فاطمی، سازمان دانشجویان ایرانی آمریکا را تأسیس کرد. تعهد و جسارت او در مبارزه، در سال ۱۳۴۰ در جریان اعتراض به دیدار محمدرضا پهلوی از آمریکا، به اوج خود رسید. در این واقعه، قطب‌زاده با درگیری با اردشیر زاهدی، سفیر وقت ایران در آمریکا، از این کشور اخراج شد.

اما این توقف فعالیت‌های سیاسی او نبود. قطب‌زاده به عضویت رهبری کنفدراسیون محصلان ایرانی در اروپا پیوست و در سفرهای خود به کشورهای مختلف، علیه رژیم شاه سخنرانی می‌کرد و صدای مخالفان را به گوش جهانیان می‌رساند.

دیدار با امام خمینی و نقش‌آفرینی در انقلاب

در سال ۱۳۴۹، قطب‌زاده سفری به نجف داشت و در آنجا با امام خمینی، رهبر نهضت اسلامی ایران، دیدار کرد. با وجود اینکه سیدمصطفی خمینی، فرزند امام، دیدگاه مثبتی نسبت به قطب‌زاده نداشت، اما این دیدار سرآغاز همکاری‌های بعدی آنها بود.

قطب‌زاده در سال ۱۳۵۰ دوباره به نجف رفت و در سال ۱۳۵۷، زمانی که امام خمینی در تبعید به سر می‌برد، نقشی کلیدی در مصاحبه‌های ایشان با رسانه‌های خارجی ایفا کرد.

پس از پیروزی انقلاب اسلامی در سال ۱۳۵۷، قطب‌زاده به عنوان سرپرست رادیو و تلویزیون ملی ایران منصوب شد. در اردیبهشت ۱۳۵۸ نیز برای پیگیری مسائل مربوط به ناپدید شدن امام موسی صدر، رهبر شیعیان لبنان، به لیبی سفر کرد.

وزارت خارجه، بازداشت و اعدام

در سال ۱۳۵۸، با حکم امام خمینی، صادق قطب‌زاده به عنوان وزیر امور خارجه جمهوری اسلامی ایران انتخاب شد. اما دوران وزارت او کوتاه بود و در سال ۱۳۶۰ به همراه دیگر اعضای دولت بازرگان از کار برکنار شد.

قطب‌زاده پس از برکناری، به فعالیت‌های سیاسی خود ادامه داد، اما در نهایت در سال ۱۳۶۲ به اتهام اقدام علیه امنیت ملی بازداشت شد. او در دادگاه به جرم‌های مختلف محکوم شد و در سن ۴۶ سالگی در 19 آبان 1362 اعدام شد.

صادق قطب‌زاده در طول زندگی پرفراز و نشیب خود، همواره در مسیر مبارزه برای آزادی و عدالت قدم برمی‌داشت. او از جمله یاران امام خمینی و از چهره‌های موثر در پیروزی انقلاب اسلامی بود، اما در نهایت در جریانات سیاسی پس از انقلاب جان خود را از دست داد.